Amacım cilalı bir kariyer değil, sevdiğim işi yapmaktı

O meslek seçiminde herkese meydan okuyarak uzun yol şoförlüğü yapmış bir kadın. Baba mesleğini küçük yaşlarda seçmiş, herkes mühendis, doktor olmak için çırpınırken şoförlükte karar kılmış. Yurtiçi ve yurtdışında 20 yıl uzun yol, servis, ambulans ve halk otobüsü şoförlüğü yapan Leyla Ağaçkoparan, şimdi bir kafe-hobi evi işletmeciliğiyle sürdürdüğü kariyer yaşamının ilgi çekici yönlerini anlattı.

Türkiye’nin ilk kadın uzun yol şoförü oldunuz. Birkaç yıl önce basında da röportajlarınız çıktı ve yazılıp çizildi ama şimdi geriye dönüp baktığınızda daha farklı görüyor musunuz direksiyona sevdanızı?

Araba sevdam çok küçükken başlamış. Henüz 1-2 yaşındayken, annem ve babam beni uyutamadığı zamanlarda araba ile tur attırırmış ve hemen uykuya dalarmışım. Motor sesi bana ninni gibi gelirmiş. Daha sonra da pek çok bebek arabası parçalamışım oyuncak diye lastiği söküp çıkarırken. Babam çok eski bir şofördü, sonrasında ise tamirciliğe, tornacılığa, diesel motorculuğa geçti. O yüzden bütün temel eğitimimi babamdan aldığımı gururla söylüyorum. Çocuk ve gençlik yıllarımda babamın tamirhanesinde geçtiği için şoförlüğü meslek seçtim.

Kaç yıl sürdü?

1987-2007 yılları arasında şoförlük yaptım. Sonuçta ev kadını değildim, yani evde dantel örerken bu mesleği seçmedim. İçimde olan ve bebeklikten beri içinde olduğum bir ortamdı, sonrasında da mesleğim oldu. Uzun yol, ambulans, otobüs, servis şoförlüğü yaptım.

DUYGUSAL BİR ŞOFÖRÜM

Kapıkule’deki gözetleme kulesindeki askeri her gördüğümde zırıl zırıl ağlardım. Aynı şekilde Güney Fransa sahillerine folklor ekibi götürmüştüm, her resitalde ağlanır mı? Ben ağladım! Çocukları her gördüğümde, “bu çocuklar bizim geleceğimiz” diye duygulanırdım.  

LASTİK DEĞİŞTİRMEYİ ÖĞRETTİM

Türkiye’de şoförlük denilince kadınlar hakkında sadece olumsuz şeyler söylenir. Sizce bu tutum neden kaynaklanıyor?

Şoförlüğü sadece erkeklere yüklemek çok yanlış. Çünkü ne erkekler gördüm akü dolabının, yağ çubuğunun nerede olduğunu bilmeyen, patlak lastik üzerinde yürüyen... Nitekim pek çok erkeğe de ben lastik değiştirmeyi öğrettim. Ama ne yazık ki işverenler erkeklerin bu işi yapabilme yeteneğinin daha fazla olduğunu düşünüyor ve erkekleri tercih ediliyor.

EĞER KADINSAN KENDİNİ SÜREKLİ İSPAT ETMELİSİN

Sırf kadın olduğum için iş bulamadığım gibi, bulduğum işlerde barındırılmadığım da oldu. Bu yüzden, özgeçmişimde “şu şirkette burada çalıştım, diğer yıllar şurada çalıştım” diyemedim. Yeni bir işe giriyorsunuz, kendinizi ispat ediyorsunuz, 3-4 ay sonra ya bezdiriliyorsunuz ya da çıkartılıyorsunuz. Sürekli iyi bir şoför olduğunu ispat etmen gerekiyor ama erkeklerde böyle bir durum yok; doğuştan iyi oldukları düşünülüyor.

GERİ VİTES HAYATLAR

“Yolların kraliçesi” olarak tanınan Leyla Ağaçkoparan, ilk kitabı “Geri Vites Hayatlar”da; bir kadın olarak bu mesleği yapmanın zorluklarından bahsediyor, başından geçen birbirinden ilginç olayları anlatıyor. Bir kadının “erkekler”e ait olduğu sanılan bir dünyadaki hayatına ışık tutuyor.  

Temel problem ne peki?

“Oğlum, oğlum” diyen annelerden başlıyor toplumdaki temel sorun. Çünkü bu anlayış bir zihniyetin nesilden nesle aktarılmasına vesile oluyor. Böyle olunca da, hiçbir şekilde bir çözüm yolu bulunamıyor. Çocukları büyütürken kadın erkek ayrımını çok keskin hatlarda yapmasaydık, ne erkekler sürekli kadınlara kötü sürücü olduklarını söyleyebilir, ne de kadınlar üzerlerinde bu kadar baskı hissederlerdi. “Kadınlar kötü sürücüdür” cümlesi, kadınların kötü şoför olarak anılması, toplumsal baskıdan...

REKLAMLARDA OYNAMAK İSTİYORUM

Kadınların toplum içindeki yerinin iletişim araçları sayesinde değişebileceğini düşünüyorum. Bunun için reklam filmlerinde yer almak çok istedim. Ama erkek tahtını sallayabileceğimiz için teklif gelmiyor. İki dil biliyorum. Hollandaca ve İngilizce. Dil bilen, şoför bir kadının direksiyonda oturması da şık olabilir. Birilerinin bana referans olmasını çok isterim.  

Yalnız kaldığınız, dışlandığınız bir mesleğe inatla devam ettiniz...

Rahat bir çocukluk ve gençlik dönemi geçirdim. Çok mutlu bir ailede büyüdüm. Ailemizde kız-erkek ayrımı yoktu. Babalar çocuklarını alır, direksiyon başına oturtur ya, işte ben de o kadar küçükken bu mesleği yapmaya karar verdim. Boyum yetmiyordu ama bu mesleği yapacağımı biliyordum. Bir araca hakim olmak beni büyülüyordu. Bu yüzden, karşılaştığım tüm engellerle 20 yıl inatla savaştım. Bu mesleği yaparken sevda ile başladım, sevda ile sürdürdüm. Amacım cilalı bir kariyer değildi, sevdiğim işi yapmaktı.

KAHVEDEN FIRLAYAN HER ADAM ŞOFÖR OLMAMALI

Kadınlarında iş sahibi olması, şoförlükle para kazanması için neler gerekiyor?

Bence bu işim akademisi olmalı, diploması verilmeli. Nasıl tıp eğitiminde kadavra üzerinde eğitim veriliyorsa, şoförlükte de otomobili parçalayarak öğrenciler bu mesleği öğrenmeli. Bu işten para kazanmak isteyen insanlar bunun için akademiye gitmeli. Her aracın şoförü birbirinden ayrılmalı.

Peki, şoförlüğü neden bıraktınız?

Şoförlüğü geçtiğimiz yıl bıraktım ve direksiyondan mal sahibi olmadan bir daha direksiyon başına çıkmayacağım diyerek indim. İnsanın gücünü gidiyor bazı şeyler. İşi bilmeyen insanların sizi çok cüzi ücretlerde çalıştırma teklifi çok ağrınıza gidiyor. Ne deneyimizin, ne de geçirdiğiniz yılların bir önemi kalıyor. İçim kan ağlayarak direksiyondan indim. Bir nevi sistem tarafından zoraki indirildim.

Şimdi bir kafe-hobi evi işletiyorsunuz. Nereden çıktı bu fikir?

Saklı Bahçe, her şeyden önce kendimi çok iyi hissettiğim bir yer. Bunun yanı sıra, gelen insanların da kendilerini çok iyi hissettikleri bir yer. Ayrıca burada kitabımı da yazdım. Yazma konforunu burası verdi. Burası bir hobi bir evi… Buraya herkes gelemez, dostların ve arkadaşların kendilerini iyi hissettikleri bir yer çünkü. Ticari kaygıdan çok manevi tatmine bakıyorum. Maneviyatın olduğu yerde bulunmak daha çok mutlu ediyor beni. Buraya dostluğa önem veren insanlar gelsin ve dost kalınsın istiyorum. Paraları saymak değil, yazdığımın sayfalara bakmak istiyorum.

Leyla Ağaçkoparan’ı Saklı Bahçe’de ziyaret etmek isteyenler; www.leylaagackoparan.com adresinden yararlanabilirler.